Áltæknigarður – hvað þýðir það?

Nú stendur til að reisa „áltæknigarð" í Þorlákshöfn á næstu árum á. Garðinum hefur verið lýst afar fallega, þar fari fram fullvinnsla á áli, þar séu tæknistörf og allt svo gott og fallegt. Hins vegar er ekki eins mikið rætt um það að til þess að þetta gangi nú upp þurfi að reisa 270 þúsund tonna álver til að byrja með álbræðslu. Þess má geta að álverið í Straumsvík er „aðeins" 170 þúsund tonn.

Sérkennilegt er hversu lítið hefur verið talað um þetta umrædda álver og hversu sjaldgæft það er að álverið sé nefnt sínu réttu nafni. Orðið áltæknigarður minnir á nafn á skemmtigarði og fær það því kannski jákvæðari mynd út á við. Hvort vísvitandi sé verið að blekkja íbúða sveitarfélagsins vil ég ekki fullyrða um en það hvarflar að manni.

Staðsetning „áltæknigarðsins" á að vera 8 km vestan við Þorlákshöfn og ég get ekki annað en fundið út samkvæmt landakorti að það muni að hluta til vera reist inni á vatnsverndarsvæðum Þorlákshafnar. Umhverfismat hefur ekki farið fram en verður hafið í sumar.

Á kynningarfundi sem haldinn var í Ráðhúsinu í Þorlákshöfn þann 17. apríl síðastliðinn var  kynntur í máli og myndum umræddur „áltæknigarður". Jón Hjaltalín Magnússon lýsti fjálglega þeirri dýrð sem þessi „garður" hefði í för með sér. Byrjað væri á 60.000 tonna álveri og þyrfti það aðeins 100 MW orku sem kæmi úr Hellisheiðavirkjun. Allt mjög umhverfisvænt og gott. Þarna færi síðan fram fullvinnsla á áli og framleitt meðal annars hlutir í bæði flugvélar og bíla. Síðan yrði reist þar safn og skóli þar sem bæði innlendir og erlendir nemendur í tæknigreinum gætu numið. Þá er sagt að ferðamannstraumur myndi aukast til muna.

Ég spyr - hvenær hefur það verið eftirsóknarvert fyrir ferðamenn að skoða álverksmiðjur? Ég veit ekki betur en að ferðamenn sem hingað koma vilji skoða ósnortna náttúru Íslands og það stórbrotna landslag sem hér er fyrir hendi!

Ég kom með þá ábendingu á fundinum að í dag væri í auknu mæli farið að nota koltrefjar í flugvélar og einnig verið að hefja notkun á því við framleiðslu bíla. Einnig kom fram hjá einum fundarmanna að útflutningur og framleiðsla á fullunnum íhlutum í bíla væri bæði dýr og líklega mjög óhagstæður.

Sú spurning kom einnig fram úr sal hvort nauðsynlegt væri að byggja álbræðslu og hvort ekki væri skynsamlegra að fá ál frá þeim verksmiðjum sem þegar væru að framleiða ál hér á landi? Í svari Jóns kom fram að búið væri að selja álframleiðslu þeirra 10 ár fram í tímann. Hvað er þá verið að fara af stað með? Fyrst og fremst gríðarlega stórt álver!

Það  yrði síðan stækkað í áföngum upp í 270 þúsund tonn og við stækkunina væri horft á virkjun Þjórsár sem orkugjafa en orkuþörfin næmi þá um 460 MW fullbyggt. Á fundinum kom einnig fram að byggðaþróun til suðurs myndi stöðvast.

Það er alveg ljóst að fjölga þarf atvinnutækfifærum í Ölfusi sem og Árborg, en af hverju eru álver það eina sem mönnum dettur alltaf í hug? Það eru ekki allir yfir sig hrifnir af að fá álver í túnfótinn hjá sér. Um óafturkræfar framkvæmdir væri að ræða sem skemmt gætu fyrir öðrum fyrirtækjum sem framleiða hreina náttúruafurð, svo sem vatnið okkar tæra og góða, landbúnaðarvörur og svo ferðamannaiðnaðurinn, sem gefur okkur miklar gjaldeyristekjur. Hérna í Þorlákshöfn erum við með hliðið inn í „eldfjallagarðinn" á Reykjanesi. Hér má byggja upp mikla ferðaþjónustu og fleiri fyrirtæki sem ekki eru með mengandi starfsemi. Veita þarf þeim fyrirtækjum sem fyrir eru stuðning til að auka framleiðslu sína, veita þeim aðgang að þolinmóðu fjármagni og efla þannig frumkvæði og hugmyndaflug þeirra sem landið byggja.
Við erum með landið að láni - hvernig ætlum við að skila því af okkur til komandi kynslóða?

Höfundur  Sigurlaug B. Gröndal skipar 13 . sæti VG í Suðurkjördæmi.

Greinin var birt í Sunnlenska fréttablaðinu, Bæjarlíf og Víkurfréttum 10. maí s.l.